Kapitel B - Standesrecht und Zivilrecht

(198) hierzu näheres unter C I 1 [zurück zum Text]

(199) Eich a.a.O. (Fn. 186), § 81 Rn. 289 f., s.a. Rn. 89 f. [zurück zum Text]

(200) Zuck, NJW 1988, 175 (177) und a.a.O. (Fn. 176), Rn. N 163 [zurück zum Text]

(201) Zuck a.a.O. (Fn. 176), Rn. N 163 [zurück zum Text]

(202) BRAK-Richtlinienausschuss a.a.O. (Fn. 174), 17 [zurück zum Text]

(203) Zuck a.a.O. (Fn. 192), 82 u. 89; s.a. § 25 II d. Düsseldorfer Regeln [zurück zum Text]

(204) s. Blankenburg, AnwBl. 1987, 204 (209) [zurück zum Text]

(205) Zuck a.a.O. (Fn. 201); s.a. Eich a.a.O. (Fn. 199), Rn. 90 [zurück zum Text]

(206) vergl. BVerfG AnwBl. 1987, 598 (602) = NJW 1988, 191 (193) [zurück zum Text]

(207) s. hierzu Knief, AnwBl. 1985, 58 (60); Hartstang Der deutsche Rechtsanwalt, S. 194 [zurück zum Text]

(208) Quack, NJW 1975, 1337 (1341); s.a. Pfeiffer, BRAK-Mitt. 1987, 102 (104); Harms, 1976, 1289 (1294) und oben unter A I 1 m.w.N.; vergl.a. Hartstang a.a.O. (Fn. 207), S. 230 f. [zurück zum Text]

(209) s. Diebäcker, Rheinische Post v. 24.1.1985 und Eich a.a.O. (Fn. 205) m.w.N. [zurück zum Text]

(210) vergl. Maier, Kunst des Rechtsanwalts, S. 138 [zurück zum Text]

(211) s. Herschel, Freier Beruf und Arbeitsverhältnis, S. 19 f. [zurück zum Text]

(212) s.a. unten unter B II 4 [zurück zum Text]

(213) Lingenberg a.a.O. (Fn. 189), § 81 Rn. 4; Eich a.a.O. (Fn. 199), Rn. 83 ff.; Knief a.a.O. (Fn. 207), 59; Hartstang a.a.O. (Fn. 207), S. 190 [zurück zum Text]

(214) Lingenberg a.a.O. (Fn. 189), § 81 Rn. 5; Eich a.a.O. (Fn. 199), Rn. 121 [zurück zum Text]

(215) s.a. unten unter C II 3 b, S. 110 ff. und D II 2 a ff., S. 147 ff. [zurück zum Text]

(216) s. Lingenberg a.a.O. (Fn. 189), § 81 Rn. 7; Eich a.a.O. (Fn. 199), Rn. 70, 73, 78 [zurück zum Text]

(217) Lingenberg a.a.O. (Fn. 189), § 81 Rn. 3; s.a. Knief a.a.O. (Fn. 207), 59; Eich a.a.O. (Fn. 199), Rn. 71, 73 [zurück zum Text]

(218) s. S. 37 f. [zurück zum Text]

(219) s.a. unten unter D III 4 [zurück zum Text]

(220) Knief a.a.O. (Fn. 207), 59; a.A. Eich a.a.O. (Fn. 199), Rn. 87 f. [zurück zum Text]

(221) BGH AnwBl. 1978, 79; s.a. LAG Baden-Württemberg AnwBl. 1987, 142 (145) [zurück zum Text]

(222) zur funktionalen Spezialisierung in ausländischen Anwaltskanzleien s. das von Paul in: Kübler (Hrsg.), Anwaltsberuf im Wandel, S. 12 (Fn. 4) dargestellte amerikanische Beispiel [zurück zum Text]

(223) Lingenberg a.a.O. (Fn. 189), Anm. zu § 82 [zurück zum Text]

(224) BVerfG AnwBl. 1987, 603 (605) = NJW 1988, 194 (195); s.a. Haas, BRAK-Mitt. S/1988, 66 (67); Kleine-Cosack, NJW 1988, 164 (173); Pietzcker, NJW 1988, 513 (519); Quaas, AnwBl. 1988, 25 (26); Redeker, AnwBl. 1988, 14 (19); Weigel, BRAK-Mitt. 1988, 2 (8 f.); v.Westphalen, ZIP 1988, 1 (4 ff.); Zuck, NJW 1988, 175 (180); MDR 1988, 106 (108); NJW 1988, 528 ff. und a.a.O. (Fn. 176, Vorwort VIII u. Rn. N 20 ff. [zurück zum Text]

(225) s. BRAK-Richtlinienausschuss, BRAK-Mitt. 1988, 11 (17); Zuck a.a.O. (205), Rn. N 164; vergl.a. Zuck, BRAK-Mitt. S/1988, 75 (82, 89) [zurück zum Text]

(226) BRAK-Richtlinienausschuss a.a.O. (Fn. 225); Zuck a.a.O. (Fn. 176), Rn. N 170 [zurück zum Text]

(227) Eich a.a.O. (Fn. 186), § 88 Rn. 3 [zurück zum Text]

(228) Eich a.a.O. (Fn. 227), Rn. 4 [zurück zum Text]

(229) Eich a.a.O. (Fn. 227), Rn. 7 [zurück zum Text]

(230) Badura in: Fs. Herschel, S. 21 (30) [zurück zum Text]

(231) vergl.a. die Ausführungen unter B I 3 b dd m.N. [zurück zum Text]

(232) Schaub, Arbeitsrechts-Handbuch, § 58 X 2, S. 318 [zurück zum Text]

(233) Baumbach / Hefermehl, Wettbewerbsrecht, § 1 UWG Rn. 513; vergl.a. Eich a.a.O. (Fn. 227), Rn. 2 [zurück zum Text]

(234) v. Gamm, UWG, § 1 Rn. 244 [zurück zum Text]

(235) s. hierzu Baumbach / Hefermehl a.a.O. (Fn. 233), Rn. 513 ff.; v. Gamm a.a.O. (Fn. 234), Rn. 242 jeweils m.w.N. [zurück zum Text]

(236) vergl. BVerfG a.a.O. (Fn. 224), 606 bzw. 195 [zurück zum Text]

(237) s. Zuck, BRAK-Mitt. 1985, 236 und in: Lingenberg et al., Komm. zu den Grundsätzen des anwaltl. Standesrechts, 2. Aufl., Rn. N 53; BRAK-Richtlinienausschuss, BRAK-Mitt. 1988, 11 (13) [zurück zum Text]

(238) BRAK-Richtlinienausschuss a.a.O. (Fn. 237) [zurück zum Text]

(239) Zuck a.a.O. (Fn. 237), Rn. N 52 [zurück zum Text]

(240) Zuck, BRAK-Mitt. S/1988, 75 (87, 95) [zurück zum Text]

(241) Feuerich, AnwBl. 1988, 81 (84) [zurück zum Text]

(242) s. Zuck a.a.O. (Fn. 237), Rn 53; BRAK-Richtlinienausschuss a.a.O. (Fn. 237) [zurück zum Text]

(243) BGH BRAK-Mitt. 1986, 234 f. [zurück zum Text]

(244) vergl. BVerfG AnwBl. 1987, 598 (602 f.) = NJW 1988, 191 (193 f.) [zurück zum Text]

(245) s. unten unter E III 2 [zurück zum Text]

(246) Hummel in: Lingenberg/Hummel, Komm. zu d. Grundsätzen d. anwaltl. Standesrechts, 2. Aufl., § 29 Rn. 1 u. 5; Zuck a.a.O. (Fn. 237), § 29 Rn. 1 u. 12 [zurück zum Text]

(247) s. Hummel a.a.O. (Fn. 246), Rn. 5; Zuck a.a.O. (Fn. 235), Rn. 12 [zurück zum Text]

(248) s. Hummel a.a.O. (Fn. 246), Rn. 6; Zuck a.a.O. (Fn. 235), Rn. 15 [zurück zum Text]

(249) Zuck a.a.O. (Fn. 237), Rn. N 63; BRAK-Richtlinienausschuss, BRAK-Mitt. 1988, 11 (14); vergl. aber auch Zuck, BRAK-Mitt. S/1988, 75 (82, 89) (§ 4 III BORA-E) [zurück zum Text]

(250) s.a. unten unter C II 3 b bb [zurück zum Text]

(251) s. Hummel a.a.O. (Fn. 246), Rn. 1; Zuck a.a.O. (Fn. 237), § 29 Rn. 1 [zurück zum Text]

(252) s.a. oben unter cc m.N. [zurück zum Text]

(253) BRAK-Richtlinienausschuss a.a.O. (Fn. 249); Zuck a.a.O. (Fn. 237), Rn. N 64 [zurück zum Text]

(254) Zuck a.a.O. (Fn. 237), Rn. N 146 [zurück zum Text]

(255) Entwurf e. Gesetzes zur Änderung d. Berufsrechts der Rechtsanwälte, der Patentanwälte u. d. Notare, Bundesrat-Drucksache 256/85, S. 8 f.; s.a. Zuck, BRAK-Mitt. S/1988, 75 (87 f., 96) (§ 58 I BORA-E) [zurück zum Text]

(256) s.a. Bundesrat-Drucksache a.a.O., (Fn. 255), S. 2, 22 (Ziff. 11), 30 (zu Nr. 26) [zurück zum Text]

(257) vergl. BVerfG AnwBl. 1987, 598 (602) = NJW 1988, 191 (193) [zurück zum Text]

(258) BRAK-Richtlinienausschuss, BRAK-Mitt. 1988, 11 (13); Zuck a.a.O. (Fn. 237), Rn. N 46 [zurück zum Text]

(259) Zuck a.a.O. (Fn. 258) [zurück zum Text]

(260) BRAK-Richtlinienausschuss a.a.O. (Fn. 258) [zurück zum Text]

(261) s. BRAK-Mitt. 1988, 128 [zurück zum Text]

(262) s. RAK-Düsseldorf - Mitgliederverzeichnis 6/87, S. 5 [zurück zum Text]

(263) s.a. Bundesrat-Drucksache a.a.O. (Fn. 255) [zurück zum Text]

(264) unter C III 2 c [zurück zum Text]

(265) s. unten unter F III 1 [zurück zum Text]

(266) Feuerich, BRAO, § 43 Rn. 2; vergl. a. Ruppel, Standeswidriges Verhalten des Anwalts im Zivilprozess u. seine prozessualen und materiellrechtlichen Folgen, S. 31 f. m.w.N. [zurück zum Text]

(267) Sue, Rechtsstaatliche Probleme des anwaltlichen Standesrechts, S. 2; s.a. Ruppel a.a.O. (Fn. 266), S. 33 ff., 141 [zurück zum Text]

(268) Taupitz, DVBl. 1988, 209 (210) m.w.N. [zurück zum Text]

(269) s. zu dieser Bestimmung: Hartung, AnwBl. 1988, 37 f. m.w.N. [zurück zum Text]

(270) BGH NJW 1976, 196 m.w.N.; BGH NJW 1978, 428; OLG München OLGZ 1979, 237 ff.; OLG Karlsruhe NJW 1974, 1096 f.; a.A.: OLG Frankfurt MDR 1976, 585 f.; Peters, NJW 1976, 675 (676) [zurück zum Text]

(271) OLG Stuttgart BRAK-Mitt. 1985, 235 f. mit kritischer Anm. Zuck, 236 [zurück zum Text]

(272) BGH BRAK-Mitt. 1986, 234 f.; siehe zu §§ 19 III, 20 Rili auch oben unter B I 3 c ee [zurück zum Text]

(273) OLG Köln AnwBl. 1980, 70 f.; so auch Zuck in: Lingenberg et al., Komm. zu den Grundsätzen anwaltl. Standesrechts, 2. Aufl., § 34 Rn. 6 [zurück zum Text]

(274) OLG Koblenz AnwBl. 1981, 151 [zurück zum Text]

(276) kritisch dazu Kratzsch, JA 1983, 675 f. [zurück zum Text]

(275) OLG München NJW 1983, 1688 f.; a.A. LG Köln NStZ 1982, 347 f. [zurück zum Text]

(277) BGH GRUR 1972, 709 f.- Patentmark; GRUR 1986, 81 f.-Hilfsdienst für Rechtsanwälte; OLG Düsseldorf NJW-RR 1988, 101; s.a. Baumbach/Hefermehl, Wett-bewerbsrecht, Einl UWG Rn. 85, 128, § 1 UWG Rn. 563 ff.; v. Gamm, UWG, § 1 Rn. 45 und Sue a.a.O. (Fn. 267), S. 2 jeweils m.w.N. [zurück zum Text]

(278) BGHZ 34, 64 ff. = NJW 1961, 313 ff. m. kritischer Anm. Lewald, s.a. d. Anm. Scheffen, AnwBl. 1961, 51 ff.; BGHZ 39, 142 ff.; kritisch zu dieser Rspr.: Schütze, JZ 1979, 239; vergl.a. BGHZ 22, 162 ff. (Zulässigkeit eines Erfolgshonorars, das ein deutscher Mandant einem amerikanischen Anwalt verspricht) [zurück zum Text]

(279) BGH AnwBl. 1953, 118 (119) [zurück zum Text]

(280) s. BGH AnwBl. 1953, 118 [zurück zum Text]

(281) RGZ 83, 109 (114); 113, 1 (4) (Richter); 144, 242 (245); BGHZ 39, 142 148); BGH NJW 1967, 873; BGH AnwBl. 1053, 118 (119) [zurück zum Text]

(282) RGZ 83, 109 (114); ähnlich BGH NJW 1967, 873 [zurück zum Text]

(283) RGZ 144, 242 (245); ähnlich BGHZ 39, 142 (148) = NJW 1963, 1147 (1148); vergl.a. BGH NJW 1963, 1301 (1303); BGH AnwBl. 1953, 118 (119) [zurück zum Text]

(284) BGH GRUR 1972, 709 (710)- Patentmark; BRAK-Mitt. 1986, 243; EGH Hamburg BRAK-Mitt. 1984, 89 (90) [zurück zum Text]

(285) BGH NJW 1976, 196; OLG München OLGZ 1979, 237 (238); BGH BRAK-Mitt. 1986, 234 f. [zurück zum Text]

(286) BGH St 25, 267 (270 ff.) - Patentanwälte [zurück zum Text]

(287) BGHZ 34, 64 (71) = NJW 1961, 313 (315); kritisch Arndt, NJW 1961, 815 816); vergl.a. Taupitz, DVBl. 1988, 209 (212 f.) m.w.N. [zurück zum Text]

(288) BGHZ 34, 64 (71 ff.) = NJW 1961, 313 (315 ff.); BGHZ 39, 142 (146 ff.); .a. Sue a.a.O. (Fn. 267), S. 74 m.w.N. [zurück zum Text]

(289) s. B I 3 b, S. 14 mit Nachweisen [zurück zum Text]

(290) Hummel, AnwBl. 1962, 105 (108); Zuck, NJW 1988, 175 (176) [zurück zum Text]

(291) Arndt, AnwBl. 1962, 174 [zurück zum Text]

(292) Brohm in Fs. von Unruh, S. 777 (804) [zurück zum Text]

(293) Miltner, BRAK-Mitt. 1987, 105; s.a. Paul in: Anwaltsberuf im Wandel, S. 11 (30 f.); Kleine-Cosack, AnwBl. 1986, 505 (507 f.); ders. NJW 1988, 164 (166); Benda, AnwBl. 1988, 7 (11) [zurück zum Text]

(294) Paul a.a.O. (Fn. 293), S. 26 ff.; Blau ebenda, S. 103 (106); Redeker, NJW 1982, 2761; Kleine-Cosack, AnwBl. 1986, 505 (507); Brohm a.a.O. (Fn. 292); s.a. Zuck in Lingenberg et al., Komm. zu den Grundsätzen d. anwaltl. Standesrechts, 2. Aufl., Vorwort IX [zurück zum Text]

(295) Redeker, AnwBl. 1987, 577 (589); s.a. bereits Warburg in Fs. Reimers, S. 139 (146) (s.a. oben B I 3 b cc, S. 23) [zurück zum Text]

(296) s. Benda a.a.O. (Fn. 293), 10 u. Zuck, ZRP 1987, 145 (149) [zurück zum Text]

(297) Benda a.a.O. (Fn. 296); vergl. a. Redeker, NJW 1987, 304 u. Zuck, MDR 1986, 816 f. [zurück zum Text]

(298) BGHZ 39, 142 (146 f.); 34, 64 (72 f.) = NJW 1961, 313 (315 f.); s.a. BGH NJW 1981, 998; EGH Berlin BRAK-Mitt. 1986, 233 (234); vergl.a. § 52 II 2 Rili [zurück zum Text]

(299) OLG Köln AnwBl. 1980, 70 (71)) [zurück zum Text]

(300) OLG München NJW 1983, 1688 f.; vergl.a. LG Köln NStZ 1982, 347 f. [zurück zum Text]

(301) BGH AnwBl. 1953, 118 (119) [zurück zum Text]

(302) RGZ 83, 109 (114) [zurück zum Text]

(303) RGZ 144, 242 (245); BGHZ 39, 142 (148) = NJW 1963, 1147 (1148); BGH NJW 1967, 873 [zurück zum Text]

(304) BGHZ 39, 142 (148) = NJW 1963, 1147 (1148); BGH NJW 1963, 1301 (1303) [zurück zum Text]

(305) BGHZ 22, 162 ff.; 34, 64 ff. = NJW 1961, 313 ff.; BGHZ 39, 142 ff.; BGH NJW 1967, 873; RGZ 83, 109 ff.; 144, 242 ff.; s.a. OLG Stuttgart BRAK-Mitt. 1986, 234 f.; Krüger-Nieland/Zöller in: RGRK § 138 Rn. 198 ff.; Larenz, AT d. BR, § 22 III b 8, S 447; Medicus, AT d. BR, Rn. 700 [zurück zum Text]

(306) BVerfGE 60, 215 (230); 36, 212 (217); 57, 121 (132 f.) = NJW 1981, 2239; BGHSt 18, 77 f. (zu § 35 RAO BrZ); s. auch oben B I 3 b aa, S. 14 f. [zurück zum Text]

(307) s. bereits RGZ 48, 114 (124); 95, 310 (313); s.statt vieler auch Krüger-Nieland/Zöller a.a.O.(Fn. 305), Rn. 20; Steffen in: RGRK, § 826 Rn. 13, 19; Sack, NJW 1985, 761 jeweils m.w.N. [zurück zum Text]

(308) s. BGHZ 15, 356 (364) - Progressive Kundenwerbung; v. Godin, GRUR 1966, 127 m.w.N. [zurück zum Text]

(309) Neuhäuser in Juristen - Jahrbuch, 4. Bd. (1963/64), S. 120 (125, 128); vergl. a. Arndt a.a.O.(Fn. 291); s. auch oben unter B I 3 b bb [zurück zum Text]

(310) OLG Köln AnwBl. 1980, 70 f. [zurück zum Text]

(311) Feuerich, BRAO, § 45 Rn. 37; Ruppel a.a.O. (Fn. 266), S. 22 [zurück zum Text]

(312) Ruppel a.a.O. (Fn. 266), S. 22 f. [zurück zum Text]

(313) Feuerich, BRAO, § 43 Rn. 2 [zurück zum Text]

(314) s. oben unter B I 3 b dd [zurück zum Text]

(315) Krüger-Nieland/Zöller in: RGRK, § 138 Rn. 9 [zurück zum Text]

(316) s. Krüger-Nieland/Zöller a.a.O. (Fn. 315) [zurück zum Text]

(317) s. oben unter A I mit Nachweisen [zurück zum Text]

(318) s. oben, S. 52 f. m.w.N; vergl.a. Zuck a.a.O.(Fn. 294), Vorwort IX [zurück zum Text]

(319) BGH BRAK-Mitt. 1986, 234 f. [zurück zum Text]

(320) s. Zuck a.a.O. (Fn. 294), Rn. N 163 [zurück zum Text]

(321) s. oben unter B I 3 c dd [zurück zum Text]

(322) vergl. Schmalz, BRAK-Mitt. S/1988, 65; Weigel, BRAK-Mitt. 1988, 2 (9) [zurück zum Text]